اصطلاحات و مفاهیم خاصی در تجارت بینالمللی وجود دارند که شناخت و درک آنها میتواند در موفقیت یا شکست یک معامله بسیار تاثیرگذار باشد. یکی از این مفاهیم مهم که هر تاجری باید با آن آشنا باشد، اینکوترمز است. اینکوترمزها مجموعهای از قوانین بینالمللی هستند که شرایط حمل و نقل و مسئولیتهای خریدار و فروشنده را در معاملات جهانی تعیین میکنند. در این مقاله جدیدترین نسخه این قوانین یعنی اینکوترمز 2020 را بررسی خواهیم کرد و توضیح خواهیم داد که چگونه نقش مهمی در تجارت شما ایفا می کنند. اگر قصد صادرات محصول از جمله صادرات زعفران ایرانی دارید، تا پایان همراه ما باشید تا با این ابزار مهم بازرگانی بیشتر آشنا شوید.
اینکوترمز چیست؟

اینکوترمز اصطلاحی است که در تجارت بینالمللی فراوان به کار میرود و مخفف واژه “اصطلاحات بینالمللی بازرگانی” یا “International Commercial Terms” است. این اصطلاحات برای ایجاد یک زبان مشترک و کاهش ابهامات بین خریداران و فروشندگان در معاملات بینالمللی تدوین شدهاند.
اینکوترمز به هیچ منطقه یا کشوری خاص محدود نمیشود و در سراسر جهان برای تنظیم روابط بین واردکنندگان و صادرکنندگان به کار میرود. هدف اصلی این اصطلاحات این است که وظایف، هزینهها، خطرات و مسئولیتهای هر یک از طرفین معامله را به وضوح مشخص کند. به این ترتیب هر دو طرف معامله میتوانند با اطمینان بیشتری به مدیریت حمل و نقل و تدارکات از لحظه قبول کالا تا تحویل آن بپردازند.
قوانین اینکوترمز به عنوان یک راهنمای بهروز و جامع به شما کمک میکنند تا دقیقا از تقسیم مسئولیتها و تعهدات در هر مرحله از کار آگاه باشید. این استانداردها برای هر تاجری اهمیت حیاتی دارند، زیرا تعیین دقیق وظایف و تعهدات مرتبط با حمل و نقل کالاها یکی از عوامل مهم در موفقیت تجارت بینالمللی است.
نقش اتاق بازرگانی بینالملل (ICC) در انتشار قوانین اینکوترمز

قوانین اینکوترمز توسط اتاق بازرگانی بینالملل (International Chamber of Commerce) که به اختصار ICC نامیده میشود، منتشر میگردد. این سازمان از زمان تأسیس خود در سال 1919 با هدف تسهیل تجارت بینالمللی فعالیت میکند. ICC به دلیل نیاز به استانداردسازی و جلوگیری از بروز اختلافات حقوقی میان تاجران در سراسر جهان، اولین نسخه قوانین اینکوترمز را در سال 1936 معرفی کرد.
از آن زمان این قوانین به طور مداوم بهروزرسانی و توسعه پیدا کرده اند تا با تغییرات روزافزون در تجارت همگام شوند. آخرین اصلاحات اینکوترمز در سال 2020 انجام شد که نشاندهنده تلاش ICC برای حفظ کارآمدی و همگامی با تحولات جدید در تجارت بینالمللی است. انتشار این قوانین نه تنها به کاهش ابهامات و اختلافات کمک میکند بلکه باعث میشود تا تاجران بتوانند با اطمینان بیشتری به فعالیتهای تجاری خود ادامه دهند.
آشنایی با قوانین اینکوترمز 2020

قوانین اینکوترمز 2020 به گونهای طراحی شدهاند که تاجران بتوانند به راحتی به آنها دسترسی پیدا کرده و از آنها استفاده کنند. این قوانین هماکنون از طریق بستر تجارت الکترونیک اتاق بازرگانی بینالملل (ICC) در دو قالب چاپی و دیجیتالی در دسترس هستند. نسخههای مختلفی از این قوانین برای استفاده راحت جهانی به تقریباً 29 زبان ترجمه شدهاند که زبان فارسی نیز یکی از این زبانهاست.
نسخه فارسی قوانین اینکوترمز 2020 برای اولین بار توسط دکتر کوروش جعفرپور، وکیل پایه یک دادگستری و عضو هیئت علمی دانشگاه، ترجمه و منتشر شد. علاوه بر این کمیتههای ملی ICC در سراسر جهان با برگزاری رویدادها و سمینارهای آموزشی به معرفی و آموزش این قوانین میپردازند. همچنین آکادمی اتاق بازرگانی بینالملل دورههای آنلاین همراه با ارائه گواهینامه برگزار میکند تا تاجران بتوانند به طور کامل با اینکوترمز 2020 آشنا شوند.
آشنایی با این قوانین برای هر تاجری همچون نکات مهم در صادرات کالا ضروری است، چرا که عدم آگاهی از آنها میتواند منجر به هزینههای اضافی و اتلاف وقت در واردات و صادرات شود. تاجران با درک صحیح و کامل از اینکوترمز میتوانند معاملات بینالمللی خود را با اطمینان و بدون نگرانی از بروز اختلافات انجام دهند.
دلیل ضرورت استفاده از قوانین اینکوترمز در تجارت بینالمللی

قوانین و مقررات مختلفی در تجارت بینالمللی برای تنظیم روابط تجاری وجود دارند اما هیچکدام به اندازه اینکوترمز در سطح جهانی پذیرفته و مورد استفاده قرار نگرفتهاند. برخلاف بسیاری از سیاستهای تجاری که تنها در سطح ملی یا منطقهای کاربرد دارند، اینکوترمز به عنوان مجموعه قوانین جهانی به تاجران در سراسر جهان امکان میدهد تا با وضوح و اطمینان بیشتری به معاملات خود بپردازند.
این قوانین که توسط اتاق بازرگانی بینالملل تدوین شدهاند اختصاصا برای کاهش ابهامات و ایجاد قابلیت پیشبینی در معاملات بینالمللی طراحی شدهاند. استفاده از اینکوترمز باعث میشود تا هر دو طرف معامله چه خریدار و چه فروشنده به طور دقیق از مسئولیتها، هزینهها و خطرات مرتبط با حمل و نقل کالاها آگاه باشند و از بروز اختلافات احتمالی جلوگیری کنند. به همین دلیل استفاده از اینکوترمز در تجارت بینالمللی نه تنها به نفع تاجران است بلکه به تسهیل و تسریع روند تجارت جهانی کمک شایانی میکند.
مسئولیتها و تعهدات اصلی در قوانین اینکوترمز

قوانین اینکوترمز با تعیین مسئولیتها و تعهدات دقیق هر یک از طرفین معامله، راهنمایی جامع برای مدیریت مؤثر تجارت بینالمللی ارائه میدهد. این مسئولیتها به چهار بخش اصلی تقسیم میشوند:
- نقطه تحویل (Point of Delivery): اینکوترمز در این بخش به وضوح مشخص میکند که در چه نقطهای مسئولیت فروشنده به پایان می رسد و خریدار مسئولیت دریافت کالا را به عهده میگیرد. این نقطه تحویل میتواند در محل تولید، بندر مبدا یا حتی در مقصد نهایی باشد.
- هزینههای حمل و نقل (Transportation Costs): اینکوترمز تعیین میکند که چه کسی مسئول پرداخت هزینههای حمل و نقل در هر بخش از مسیر است. این هزینهها با توجه به نوع قرارداد میتوانند به عهده فروشنده، خریدار یا به صورت مشترک بین آنها تقسیم شوند.
- تشریفات ورود و صدور (Export and Import Formalities): قوانین اینکوترمز وظیفه انجام تشریفات مربوط به واردات و صادرات را به یکی از طرفین اختصاص میدهد که شامل فرآیندهای گمرکی، صدور مجوزها و پرداخت تعرفهها میشود.
 هزینه بیمه (Insurance Costs): اینکوترمز به وضوح تعیین میکند که هزینه بیمه کالا در طول مسیر حمل و نقل بر عهده کدام یک از طرفین است. این موضوع به ویژه در شرایطی که کالاها در معرض خطرهای بالقوه قرار دارند، اهمیت ویژهای دارد.
مزایای قوانین اینکوترمز

قوانین اینکوترمز با ارائه چارچوبی دقیق و شفاف به خریداران و فروشندگان کمک میکند تا از تمامی مفاد قراردادهای تجاری خود بهخوبی آگاه شوند. 11 شرط اصلی و چندین شرط فرعی بر اساس آخرین نسخه اینکوترمز وجود دارد که تمامی جنبههای مهم حمل و نقل و تحویل کالا را پوشش میدهند. این ساختار جامع باعث شده است که احتمال تفسیر نادرست و سوءتفاهم میان طرفین معامله به حداقل برسد.
یکی از بزرگترین مزایای اینکوترمز این است که بر اکثر جنبههای حیاتی حمل و نقل و ترابری از جمله هزینهها، بیمه و شرایط حمل و نقل نظارت دارد. این قوانین به سوالات مهمی مانند مدت زمان تحویل بسته، روشها و شرایط حمل و نقل و نحوه تضمین رعایت استانداردها توسط طرفین پاسخ میدهند.
اگرچه اینکوترمز در بسیاری از موارد بهعنوان راهنمایی قابل اعتماد در معاملات بینالمللی عمل میکند اما محدودیتهایی نیز دارد. به عنوان مثال این قوانین به مسائل حقوق و تعهدات قراردادی که خارج از مقوله تحویل کالا هستند یا راهحلهایی برای نقض قرارداد نمیپردازند. با این وجود استفاده از اینکوترمز میتواند به کاهش ریسکها و افزایش شفافیت در تجارت بینالمللی کمک شایانی کند.
پیشنهاد مطالعه: بیمه نامه صادراتی چیست؟
تغییر در قوانین اینکوترمز

هنگامی که به عنوان فروشنده یا خریدار در معاملات بینالمللی به قوانین اینکوترمز متکی هستید باید در مواجهه با هرگونه تغییر در این قوانین، نهایت دقت و احتیاط را به کار ببرید. خواستهها و انتظارات طرفین باید بهوضوح در قراردادها و توافقات تجاری مشخص شود و از هرگونه تغییر بدون هماهنگی و مشورت قبلی پرهیز گردد. عدم رعایت این نکات ممکن است منجر به نتایج غیرمنتظره و مشکلاتی در معاملات شود. بنابراین هرگونه تغییر در قوانین اینکوترمز باید با دقت بررسی و با توافق کامل بین طرفین اعمال گردد تا از بروز هرگونه ابهام و اختلاف جلوگیری شود.
آشنایی با قوانین و اصطلاحات اینکوترمز در حمل و نقل عمومی

قوانین اینکوترمز به عنوان استانداردهای جهانی برای تنظیم شرایط و مسئولیتهای حمل و نقل در تجارت بینالمللی نقش مهمی در کاهش اختلافات و ابهامات در فرآیندهای تجاری دارند. این اصطلاحات بهویژه در تعیین وظایف و تعهدات فروشندگان و خریداران در طول مراحل مختلف حمل و نقل و ترخیص کالا مفید واقع میشوند. در ادامه به توضیح هر یک از اصطلاحات مهم اینکوترمز و تأثیر آنها در حمل و نقل عمومی می پردازیم:
Ex Works (EXW)
با استفاده از این اصطلاح فروشنده کالا را در محل مشخصی مانند انبار یا کارخانه آماده برای تحویل به خریدار میگذارد. در این شرایط تمامی مسئولیتهای مربوط به حمل و نقل، ریسکها و تشریفات گمرکی از لحظه تحویل کالا به عهده خریدار است. فروشنده هیچگونه تعهدی برای بارگیری، حمل و نقل یا تحویل در مقصد نهایی ندارد. این قانون حداکثر تعهدات را بر عهده خریدار و حداقل تعهدات را بر عهده فروشنده قرار میدهد.
Free Carrier (FCA)
طبق این اصطلاح، فروشنده کالا را به اولین حامل (که میتواند خود خریدار یا یک شخص منتخب باشد) تحویل میدهد. مسئولیتهای مربوط به حمل و نقل و ریسکها از لحظهای که کالا به اولین حامل تحویل داده میشود، به عهده خریدار خواهد بود. در این حالت فروشنده تنها مسئول تحویل کالا به نقطه تعیین شده است و از آن به بعد هیچ مسئولیتی نخواهد داشت.
Carriage Paid To (CPT)
در این مورد فروشنده مسئول است تا کالا را تا مقصد تعیین شده توسط خریدار (مثلاً فرودگاه یا بندر) حمل کند. تمامی هزینهها و مسئولیتها تا این نقطه بر عهده فروشنده است. پس از تحویل کالا به خریدار، تمامی هزینههای اضافی و مسئولیتها برای خسارات احتمالی به عهده خریدار خواهد بود.
Carriage and Insurance Paid To (CIP)
CIP مشابه CPT است با این تفاوت که فروشنده علاوه بر هزینههای حمل و نقل موظف است کالا را بیمه کند تا در صورت بروز خسارات پوشش بیمه به کار آید. بنابراین فروشنده مسئول بیمه کردن کالا و پرداخت هزینههای حمل تا مقصد تعیین شده است.
Delivered at Place Unloaded (DPU)
با استفاده از این اصطلاح فروشنده مسئولیت کلیه هزینهها و مسئولیتها را از جمله بستهبندی، بارگیری، تشریفات قانونی، و ترخیص کالا از گمرک در کشور مقصد بر عهده دارد. کالا در مقصد تعیین شده مثلاً بندر یا فرودگاه تخلیه میشود و تمامی هزینهها تا این نقطه به عهده فروشنده است. مسئولیت و هزینههای تخلیه بار در مقصد به عهده خریدار است.
Delivered at Place (DAP)
این اصطلاح به این معناست که فروشنده تمامی هزینهها و مسئولیتهای مربوط به بستهبندی، حمل و ترخیص کالا از گمرک در کشور مقصد را بر عهده دارد اما کالا تا مقصد نهایی به فروشنده تحویل داده میشود و تخلیه بار در مقصد نهایی به عهده خریدار است.
Delivered Duty Paid (DDP)
فروشنده در این حالت تمامی هزینهها و مسئولیتها از جمله ترخیص کالا از گمرک در کشور خریدار، پرداخت عوارض و مالیاتها و ارائه مجوزها را بر عهده دارد. کالا به مقصد نهایی تحویل داده میشود و فروشنده تا تحویل کالا در مقصد هیچ گونه مسئولیتی بر عهده خریدار نخواهد بود. این قانون حداکثر تعهدات را بر عهده فروشنده و حداقل تعهدات را بر عهده خریدار میگذارد.
اگر صادرات را به عنوان یکی از ایده ها و روش های درآمد دلاری در نظر گرفته اید، باید با قوانین و نکاتی که مربوط به صادرات است آشنایی کامل داشته باشید.
قوانین اینکوترمز در حمل و نقل دریایی

قوانین اینکوترمز در حمل و نقل دریایی برای تعیین مسئولیتهای فروشنده و خریدار در حمل کالا به کار میروند. این قوانین اختصاصا برای تسهیل و شفافسازی وظایف هر یک از طرفین در مراحل مختلف حمل و نقل دریایی طراحی شدهاند. در ادامه برخی از مهمترین اصطلاحات اینکوترمز در زمینه حمل و نقل دریایی را بررسی می کنیم:
- Free Alongside Ship (FAS) با استفاده از اصطلاح FAS فروشنده مسئولیت دارد کالا را در محلی که خریدار مشخص کرده (مانند کنار کشتی یا اسکله) تحویل دهد. از این نقطه به بعد تمامی هزینهها و خطرات مرتبط با کالا به عهده خریدار خواهد بود. برخلاف نسخههای قبلی اینکوترمز در این نسخه فروشنده موظف به ترخیص کالا برای صادرات است مگر اینکه در قرارداد صراحتاً ذکر شده باشد که این مسئولیت به عهده خریدار است.
- Free on Board (FOB) طبق قانون FOB فروشنده مسئولیت تمامی هزینهها و خطرات را تا زمانی که کالا را بر روی کشتی مورد نظر خریدار بارگیری کند، بر عهده دارد. فروشنده باید کالا را در کشتی تعیینشده به بندر مورد نظر تحویل دهد و هزینههای مربوط به ترخیص کالا نیز بر عهده اوست. هزینههای حمل و نقل دریایی، بیمه و تخلیه بار پس از بارگیری به عهده خریدار خواهد بود.
- Cost and Freight (CFR) در شرایط CFR فروشنده هزینه حمل کالا را تا بندر مقصد پرداخت میکند اما ریسکهای احتمالی تا زمانی که کالاها در کشتی کشور صادرکننده بارگیری شدهاند، به عهده اوست. بنابراین فروشنده مسئول هزینههای مبدا از جمله ترخیص کالا و حمل و نقل تا بندر مورد نظر است اما مسئولیتی در قبال تحویل به مقصد نهایی یا بیمه ندارد.
- Cost, Insurance and Freight (CIF) اصطلاح CIF به معنای “هزینه، بیمه، حمل و نقل” است. طبق این قانون فروشنده هزینه حمل و نقل و بیمه کالا را تا مقصد پرداخت میکند اما پس از تحویل کالا به کشتی، فروشنده دیگر هیچگونه مسئولیتی در قبال ریسکها نخواهد داشت. CIF مشابه CFR است، با این تفاوت که فروشنده موظف به بیمه کردن کالا است تا در صورت وقوع خسارات بیمه هزینهها را پوشش دهد. لازم به ذکر است که CIF تنها برای حمل و نقل دریایی بدون کانتینر استفاده میشود و برای سایر روشهای حمل و نقل باید از اصطلاح CIP استفاده کرد.
کلام آخر
در نهایت باید بگوییم که آشنایی با قوانین اینکوترمز برای تجار و معاملهگران اهمیت ویژهای دارد. این قوانین به شما کمک میکند تا با درک کامل از حقوق و مسئولیتها، ریسکها و هزینههای مرتبط با حمل و نقل را به درستی مدیریت کنید. با تسلط بر این اصول میتوانید از بروز مشکلات و اختلافات جلوگیری کرده و از مزایای بیشتری بهرهمند شوید. بنابراین اگر شما در نقش فروشنده یا خریدار هستید و قصد دارید فعالیتهای بازرگانی خود را بهبود بخشید، در نظر داشته باشید که نادیده گرفتن قوانین اینکوترمز میتواند به بروز مشکلات جدی منجر شود. آشنایی و پیروی از این قوانین شما را در مسیر موفقیت قرار داده و به کاهش معجزهآسای ریسکها و هزینهها کمک خواهد کرد.
 
 
 
  
  
 